ANALYSE – “Kabukicho,” zei hij. “Het hotel dat mijn bedrijf heeft geboekt, ligt in Kabukicho.” Dat leek me nogal eigenaardig. Kabukicho is de rosse buurt van Tokio. Bars, nachtclubs, prostituees op straat. Geen omgeving waar ik een klassieke hotelketen verwachtte.
Toen we de hoek omgingen en ik ons hotel zag, was er geen twijfel mogelijk. Het hotel had geen ramen, de prijzen werden per uur berekend. Het bedrijf waar mijn Japanse kennis werkte, had per ongeluk een liefdeshotel voor ons geboekt.
Een Love Hotel is niet zo bizar als je zou denken – oké, als je de hottub met roze verlichting en donzen pantoffels even negeert. Het is een belangrijk onderdeel van de Japanse cultuur. Jonge geliefden die nog bij hun ouders wonen, echtparen die in appartementen met dunne muren wonen, en overspelige koppels ontmoeten elkaar in deze hotels.
In 2010 studeerde ik een jaar aan een universiteit in Japan en leerde ik de vreemde verhouding van Japanners met liefde en seksualiteit kennen. Ik zou het bijna schizofreen noemen.
Aan de ene kant, zelfs onder vrienden, zal geen Japanner woorden als penis of vagina gebruiken – zoals een uitwisselingsstudent die ik kende ooit deed, en waardoor Japanse mede-studenten nogal ontregeld raakten. Aan de andere kant gebeurde het meer dan eens dat naast mij in de metro een man totaal onbeschaamd een hardcore manga-pornoblad doorbladerde.
Het seksualisteitsprobleem van Japan
Japan heeft een seksualiteitsprobleem: economen spreken van een "demografische tijdbom". De bevolking wordt ouder en er worden steeds minder kinderen geboren.
Dit is ook een probleem in andere geïndustrialiseerde landen, maar nergens is het effect zo groot als in Japan. De natie heeft te maken met dalende consumptie die de economie verzwakt. Hierdoor hebben gezinnen minder kinderen, wat de economie nog verder verzwakt. Gemiddeld krijgen vrouwen in Japan 1,41 kinderen.
Japan is een seks- en huwelijkloze gemeenschap geworden. 39 procent van de Japanse vrouwen en 62 procent van de mannen tussen de 25 en 35 jaar gaf in een recente peiling van het Meiji Yasuda Institute of Life and Wellness aan nog nooit een echt serieuze relatie te hebben gehad.
Veel werk, weinig plezier
Waarom blijven zoveel jonge mensen alleen? In mijn optiek botsen momenteel twee werelden in Japan: de erfenis van tijd van de wederopbouw en pijlsnelle economische groei, en de moderne cultuur.
In het begin van de jaren vijftig hechtte Japan belang aan economische groei. De overheid schakelde grote bedrijven in om vaste banen te bieden en verlangde in ruil daarvoor levenslange loyaliteit van werknemers aan het bedrijf. Het model was succesvol en leidde in de jaren zestig tot 'het economische wonder'.
Tussen 1965-1970 groeide het bruto binnenlands product met 11,8 procent gemiddeld per jaar. Tekorten op de handelsbalans sloegen om in grote overschotten, vooral met de Verenigde Staten.
Tegelijkertijd maakten mensen langere dagen. Niet voor niets werd in Japan een apart woord bedacht voor degenen die door overwerk stierven: karoshi. Ik herinner me het spitsuur waar ik altijd in belandde. Eindeloos veel mannen met een wit overhemd en een zwarte pantalon in de metro's die stonden te duwen met hun iPhones of die witte klaptelefoons in hun handen.
Of, als student, als ik langs kantoorcomplexen liep waar alle lichten om 21.00 uur nog steeds brandden. Ik zag mensen aan ontelbare rijen tafels naar hun schermen staren. In die tijd vroeg ik me al af op ze echt alleen werkten en sliepen.
Het verbaast me niet dat deze groep geen energie meer heeft om te daten.
Vrouwen kiezen voor carrière in plaats van huwelijk
Maar er is nog een ander probleem: het is van oudsher gebruikelijk dat vrouwen na de universiteit snel trouwen om voor het huishouden en de kinderen te zorgen terwijl hun man geld verdient. Deze ongeschreven regel geldt nog steeds.
Een goede vriendin van mij werd meerdere malen denigrerend gevraagd of ze lesbisch was, omdat ze 24 is en niet verloofd of getrouwd. Je zou denken dat een technisch geavanceerd land ook sociaal vooruitstrevend is, maar dat is het niet.
Niettemin zijn de jongeren veranderd. Vrouwen geven minder toe aan de druk om hun carrière op te geven. Het logische gevolg? Je blijft gewoon vrijgezel.
Deze ontwikkeling leidt tot vreemde trends, zoals bruiloften waar maar één bruid is en geen bruidegom, omdat vrouwen met zichzelf trouwen. Ze willen de grote dag niet missen met bruidsjurk en taart, en willen zich ook niet noodzakelijkerwijs aan een man binden.
Steeds meer Japanners trouwen met goede vrienden en kennissen. Ook een paar van mijn Japanse vrienden zijn met medestudenten of kennissen getrouwd. "Het is geen hartstochtelijke liefde, maar er is veiligheid", zei één van hen. Ze wonen samen in een appartement en iedereen doet zijn werk.
Parasitaire singles
Daarnaast is er nog die vreemde relatie van Japanners tot seksualiteit. Je zou denken dat mensen op zoek gaan naar onenightstands als ze geen relatie willen, maar velen zijn daarvoor te gespannen of verkrampt. Bij twijfel concentreren ze zich liever op fictieve seksobjecten in manga-porno of videogames in plaats van te praten met iemand in een bar.
Het Love Hotel is niet het resultaat van een seksuele revolutie; het is het symptoom van een groot maatschappelijk probleem. Wie niet wil dat anderen horen hoe hij plast op het toilet - dat is de reden waarom er op Japanse wc's een knop zit met automatische doortrekgeluiden - wil zeker niet dat anderen weten dat hij een seksleven heeft.
Omdat de huurprijzen in Tokio tot de hoogste ter wereld behoren en zelfs gezinnen in appartementen van 50 vierkante meter wonen, leven de meeste Japanners in gehorige huizen, dicht op elkaar. Daarnaast leven er volgens een enquête uit 2016 nog steeds 4,5 miljoen mensen tussen de 35 en 54 jaar bij hun ouders.
Men noemt deze dertigers die niet getrouwd zijn en nog bij hun ouders wonen "parasitaire singles".
Dus de vraag is: waar kan je heen, behalve naar Love Hotels?